AĞIZ ANATOMİSİ
Cavitas oris
Ağız boşluğu iki kısımda incelenir.
1- Vestibulum oris
2- Cavitas oris propria
Dişler kapalı durumda iken bu iki boşluk arasındaki irtibatı retromolar aralık sağlar
Sınırları
Tavanını; damak (palatum)
Döşemesini; diaphragma oris ve üstündeki kaslar
Yan duvarları; yanaklar (buccae)
Arka kısmı; isthmus faucium
Ön taraf; dudaklar (labia) ve rima oris
Dudaklar (labia oris)
Labium superius
Sulcus nasolabialis
PhiItrum
Labium inferius
Sulcus mentolabialis
Recessus superior
Recessus inferior
Frenulum labii superioris
Frenulum labii inferioris
Rima oris
Commissura labiorum
Gll. labiales
Dudakları besleyen arterler:
A . facialis
A. labialis superior
A. labialis inferior
Lenfatikleri submandibular lenf nodlarına, oradanda derin servkal lenf nodlarına açılır.
Üst dudak sinirini n. maxillaris’ten; alt dudak ise n. mandibularis’ten alır.
Yanaklar (buccae)
Üstte; arcus zygomaticus
Altta; mandibula’nın alt kenarı
Medialde; sulcus nasolabialis
Arkada; tragus
Dışta deri, içte mukoza ile kaplıdır.
İkisi arasında da bazı mimik kaslar ve m. buccinator bulunur.
Gll. buccales
Papilla ductus parotidei
Yanağı besleyen arterler; a. transversa faciei, a. maxillaris ve a. facialis'in dallarıdır.
Venleri aynı isimlidir.
Sinirleri; Üst yarımı n. maxilliaris; alt yarımı n. Mandibularis
Damak (palatum)
Sert damak (palatum durum)
2/3 ön kısmını proc. palatinus (maxilla); 1/3 arka kısmını lamina horizontalis (os palatinum) yapar.
Foramen incisivum (içinde a-v-n sphenopalatina'nın dalları geçer)
Papilla incisiva
Raphe palati
Plica palatina transversa
Ruga palatina
Gll. buccales
Arterler:
a. sphenopalatina’nın dalı
a. palatina major
Venleri aynı isimlidir.
Yumuşak damak (palatum mollae, velum palatinum)
Sert damağın arka kenarına yapışık bulunan ve yanlarda da hamulus pterygoideus'lara tutunan fibröz bir aponörozu (aponeurosis palatinae) vardır.
Uvula palatina
Arcus palatoglossus
Arcus palatopharyngeus
Fossa tonsillaris
Arterleri a. palatina minor, a. pharyngea ascendens ve a. palatina ascendens'tir.
Venleri aynı isimlidir.
Sinirler; genel duyusunu n. maxillaris alır. Tad duyusu n. palatinus min. da n. facialis’e ait lifler tarafından taşınır.
Yumuşak damak kasları:
M. palatoglossus
M. palatopharyngeus
M. tensor veli palatini
M. levator veli palatini
M. uvulae
Bu kasların siniri plex. pharyngeus’tur. Sadece m. tensor veli palatini sinirini n. mandibularis'ten alır.
Plex. pharyngeus Cr10 ve Cr11 den gelen liflerden oluşmuştur
PALATUM
Papilla incisiva
Plicae palatinae transversae
Palatum durum
Palatum molle (Velum palatinum)
Raphe palati
Orificium gll. Palatinaea
Arcus palatoglossus
Arcus palatopharyngeus
Diaphragma oris
m. mylohyoideus
m. geniohyoideus
m. digastricus (venter ant.)
Isthmus faucium
Orofarinkse açılır.
Sınırları;
Üstte uvula
Altta dil kökü (radix lingua)
Yanlarda arcus palatoglossus'lar
Dişler (dentes)
Kalıcı dişler (dentes permanentes)
Süt dişleri (dentes decidui)
Kalıcı dişler erişkinde toplam 32
Süt dişleri ise toplam 20 tanedir.
Kalıcı dişin formülü 2-1-2-3
Süt dişinin formülü 2-1-2 şeklinde.
Dişler (dentes)
Kalıcı Dişler (Dentes Permanentes)
Dens incisivus 2
Dens caninus 1
Dens premolaris 2
Dens molaris 3
Süt Dişleri ( Dentes Decidui)
Dens incisivus 2
Dens caninus 1
Dens molaris 2
Diş üç kısımda incelenir:
Taç veya kron (corona dentis)
Boyun (cervix dentis)
Kök (radix dentis)
Enamelum (mine, substantia adamantina)
Cementum (substantia ossea)
Dentinum (substantia eburnea)
Cavitas dentis
Pulpa dentis
Gingiva
Periodontium
Arterleri
a. alveolaris inferior
a. alveolaris superior anterior
a. alveolaris superior posterior
Sinirleri
n.alveolaris superior anterior
n.alveolaris superior posterior
n. alveolaris inferior
Süt Dişleri
Dentes Decidui
Dentes Decidui
6-7 aylıkken çıkmaya başlar
İlk çıkan alt santral insisiv dişler (6-9. ay), ve üst kesici dişler (8-10. ay)dir.
Yaklaşık iki yaşında (20-30 ay) tamamlanırlar.
5-7 yaşlarda ilk kalıcılar çıkar
10-14 yaşlarda süt dişleri yerine tamamen kalıcı dişler çıkar
Formülü: 2-1-2
Arterleri:
A. maxillaris’in dallarıdır.
A. alveolaris sup. ant.
A. alveolaris sup. post.
A. alveolaris inferior
Venleri: Aynı isimli venler olarak plex. pterygoideus’a açılır.
Sinirleri: Üst çene dişlerinin duyusu n. maxillaris’in dalları (n. alveolaris sup. ant. ve sup. post.); alt çene duyusu ise n. mandibularis’in dalı (n. alveolaris inferior) tarafından alınır.
Dil (lingua)
Görevleri:
Sindirim organı
Tat duyusu organı
Konuşma organı
Radix lingua
Corpus linguae
Apex lingua
Dorsum linguae
Sulcus terminalis
Apex linguae
Sulcus medianus linguae
For. caecum (tiroid bezinin embriyolojik başlangıç yeri)
Facies inferior linguae
Frenulum linguae
Plica fimbriata
Plica sublingualis
Caruncula sublingualis
Dilin papillaları:
Papillae vallatae (acı)
Papillae foliatae (ekşi)
Papillae fungiformes (tatlı-tuzlu)
Papillae filiformes
Papillae conicae
Dil papillaları, özellikle de papillae filiformes, lokma1ar üzerinde mekanik öğütücü tesire sahiptirler.
Papillae filiformes dışındaki papillalar üzerinde tat alma cisimcikleri bulunur.
Papillae vallatae’nın sayısı 7-12 kadar olup sulcus terminalis'in ön kısmında sıralanmıştır.
Radix lingua
Tonsilla lingualis
Foliculi linguales
Bunlar, tonsilla palatina’lar ve pharynx’teki adenoidlerle birlikte Waldeyer’in lenfatik halkasını oluştururlar.
Radix linguae'dan arkaya doğru epiglottis’e uzanan üç plika vardır.
Plica glossoepiglottica mediana
plica glossoepiglottica lateralis
Vallecula epiglottica
Dil kasları (musculi linguae)
Dilin intrensek kasları:
1- M. longitudinalis superior (dil ucunu yukarı kaldırır, dilin boyunu kısaltır, dil sırtını konkavlaştırır).
2- M. longitudinalis inferior (dil ucunu aşağı kıvırır, dilin boyunu kısaltır, dil sırtını konveksleştirir).
3- M. transversus linguae (dili yuvarlaklaştırır, daraltır ve uzatır).
4- M. verticalis linguae (dili yassılaştırır ve genişletir).
Dilin ekstrensek kasları:
1- M. genioglossus:
O: Spina mentalis mandibula.
I: Aponeurosis lingualis.
F: Dili öne ve aşağı doğru çeker.
2- M. hyoglossus:
O: Os hyoideum
I: Aponeurosis lingualis
F: Dili arkaya ve aşağı çeker.
3- M. chondroglossus:
O: Cornu minus os hyoidei.
I: Aponeurosis lingualis.
4- M. styloglossus:
O: proc. styloideus
I: Dilin yan ve arka tarafları.
F: Dili arkaya ve yukarı çeker.
5- M. palatoglossus (yumuşak damakta bahsedildi).
Sinirleri: n. hypoglossus (m. palatoglossus hariç)
Dilin arteri
A. lingualis
profunda linguae
A. lingualis dorsalis.
Venleri: V. jugularis ext. ya açılır.
Lenf drenajı:
1- apex lingua; submental lenf nodları
2- corpus lingua (dış kısmı); submandibular lenf nodları ve sonra derin servikal lenf nodları
3- corpus lingua (iç kısmı); alt derin servikal lenf nodları
4- radix lingua; üst derin servikal lenf nodlarına açılır.
Dil kökünün lenf drenajı anastomozdan zengin; ön kısımların ise nispeten fakirdir.
Bu nedenle 2/3 ön kısmı genellikle tek tarafa; 1/3 arka kısmı ise iki tarafa da drene olur.
Dilin duyu sinirleri:
Genel duyu (ağrı, ısı, dokunma)
2/3 ön kısmı n. lingualis (Cr5-3)
1/3 arka kısmı Cr9
Tat duyusu
2/3 ön kısmı chorda tympani (Cr7)
1/3 arka kısmı Cr9 alır.
Epiglottis'e yakın en arka kısımların genel ve tat duyularını n. laryngeus sup. (Cr10) alır.
Intrensek kaslar
Dil ucu yuk.-Dorsum konkav
Dil ucu aşağı-.Dorsum konveks
Dili yuvarlaklaştırır-uzatır
Dili yassılaştırır-genişletir
Tükrük Bezleri
Gll. Salivaria majores
Gl. parotidea
Gl. submandibularis
Gl. submentalis
Gl. Parotidea
Meatus acusticus externus’un ön ve altında, ramus mandibula ile proc. mastoideus arasında yer alır.
Apex’i angulus mandibula, basis’i arcus zygamaticus ile ilişkide olan ters üçgen şeklindedir.
Ductus parotideus (Stenon kanalı) ön kenardan çıkar, m. massater’i geçtikten sonra mediale döner ve m. buccinator kasını delerek 2. üst molar diş hizasında ağız boşluğuna açılır.
Ductus parotideus’un üstünde bazen aksesuar parotis bezi görülebilir
Sekretuar siniri Cr9 dan gelir.
Parotis Bezi içinden geçenler
A. carotis ext.
A. auricularis post.
A. maxillaris
A. temporalis superfic.
V. temporalis
V. maxillaris
V. retromandibularis
N. facialis
N. auricularis mag. Dalları
Gl. submandibularis
Büyük bir kısmı submandibular üçgen de yer alır.
Ductus submandibularis (Wharton Kanalı) ile caruncula sublingualis’in tepesine açılır.
Sekretuar siniri Cr7’den gelir (chorda tympani).
Gl. submentalis
Tükrük bezleri içinde en küçük olanıdır.
Frenilum linguanın her iki yanında ve ağız mukozasının altında bulunurlar.
8-20 adet küçük kanallar (ductus sublingualis min., Rivinus kanalı) ile plica sublingualis’e ve bir adet büyük kanal (ductus sublingualis major, Bartholin Kanalı) ile caruncula sublingualis’e açılır.
Sekretuar siniri Cr7’den gelir (chorda tympani).
ÇİĞNEME KASLARI
1- M. temporalis
Fossa temporalis'te yerleşmiş bulunan geniş bir kastır.
O: fossa temporalis
I: mandibula'da proc. Coronoideus
S: n. mandibularis
F: Ön lifleri alt çeneyi kapatır, arka lifleri alt çeneyi kapatır ve arkaya çeker.
2- M. masseter
Derin ve yüzeysel olmak üzere iki bölümlü bir kastır.
Parotis bezinin dış lobunun derininde yer alır ve ramus mandibulae'nin dış yüzünü tamamen örter.
O: derin parçası arcus zygomaticus’un arka, yüzeysel parçası ise ön bölümü
I: angulus mandibulae ve ramus mandibulae'nin dış yüzü.
S: n. mandibularis
F: Alt çenenin en kuvvetli elevatör (kapatıcı) kasıdır.
3- M pterygoideus lateralis
O: Proc. pterygoideus'un dış yaprağı ve os sphenoidale'nin ala major’ü.
I: Caput superior'u çene ekleminde discus articularis'e; caput inferior'u mandibulanın proc. condylaris'i
S: n. mandibularis
F: caput mandibulae'yi ve eklem diskini öne çeker ve bu yolla çeneyi açar. Sağ ve sol taraf kaslarının birlikte hareket etmesi sonucunda çenenin protrüzyonu sağlanır.
4- M pterygoideus medialis
O: Fossa pterygoidea
I: angulus mandibulae'nin iç yüzü
S: n. mandibularis
F: M. masseter'e paralel seyirlidir ve alt çeneye elevasyon yaptırır.
teshekkurleeer
YanıtlaSilteshekkurleeer
YanıtlaSil